Do 20 stycznia każdego roku przedsiębiorcy mają prawo wyboru czy będą rozliczać się z Urzędem Skarbowym podatkiem według skali, liniowym czy ryczałtem. Trafny wybór to oszczędność nawet kilku tysięcy złotych! Na czym polega różnica między podatkiem liniowym a dochodowym? Którą opcję powinien wybrać przedsiębiorca?

Podatek liniowy – podstawowe informacje

Podatek liniowy obowiązuje w Polsce od 2009 roku. Mówiąc najprościej, jest to metoda obliczania podatku, zgodnie z którą jego wysokość jest wprost proporcjonalna do wielkości tzw. podstawy opodatkowania. Zasada ta została zdefiniowana w stosunku do podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych. Podatek ten od 2014 roku mogą także płacić osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Wadą takiego rozwiązania jest jednak utrata prawa do rozliczania się wspólnie z małżonkiem, jako osoba samotnie wychowująca dziecko, czy rozliczania ulg podatkowych (oprócz ulgi abolicyjnej).

3 rzeczy, które warto wiedzieć o podatku dochodowym

Jego wymiar jest obliczany na podstawie jednej stawki opodatkowania. W praktyce wszyscy podatnicy odprowadzają tę samą część swoich dochodów (18%).
Specjaliści mówiąc o podatku liniowym, stosują określenie: „brak progresji podatkowej”, co oznacza, że stawka podatkowa jest stała bez względu na wzrost podstawy opodatkowania. Liniowa metoda obliczania wymiaru podatku może funkcjonować obok kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych. W szerszym znaczeniu podatek liniowy jest pewnym uproszczeniem systemu podatkowego – całość wymiaru podatku zależy od jednej stawki opodatkowania oraz wielkości jej podstawy (czyli dochodu). Ustalona wartość należnego podatku od dochodu jest funkcją liniową dla dochodu powyżej zera.
Podatek liniowy oparty jest na założeniach oraz własności funkcji liniowej. W praktyce oznacza to, że podatnik wnosi opłatę równą stałemu współczynnikowi procentowemu od dochodu, jaki osiągnie w danym roku podatkowym.

Kto może się rozliczać na podstawie podatku liniowego?

W myśl art. 30a Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku od osób fizycznych, stosując stawkę liniową mogą się rozliczać tylko przedsiębiorcy spełniający następujące warunki:
prowadzona działalność jest działalnością pozarolniczą;
osoba prowadząca działalność nie jest samozatrudniona (założyła działalność gospodarczą i sam opłaca ZUS, ale świadczy usługi na rzecz pracodawcy, u którego była wcześniej zatrudniona).

Podatek progresywny – podstawowe informacje

Podatek ten wprowadzono w Polsce w latach 90. XX wieku. To metoda obliczania podatku, która zakłada, że wysokość należnego podatku wzrasta szybciej niż proporcjonalnie w stosunku do wielkości podstawy opodatkowania, przykładowo według skali podatkowej. W praktyce procent płaconego podatku wzrasta wraz ze wzrostem dochodu podatnika. Podatnik, o wyższym dochodzie, w przypadku podatku progresywnego odprowadzi więc wyższą kwotę niż podatnik, który zarobił mniej. To zasadnicza różnica, ponieważ w przypadku podatku liniowego każdy płaci tę samą część swoich dochodów w formie podatku.

Osoby preferujące ten rodzaj rozliczeń wskazują, że jest on rodzajem sprawiedliwości społecznej opartej na redystrybucji oraz transferze zasobów ekonomicznych. Jako zaletę podaje się również zmniejszanie nierówności społecznych.

3 rzeczy, które warto wiedzieć o podatku progresywnym

Stopa opodatkowania jest zależna od wartości podstawy podatkowej. Przedziały tych wartości nazywane są progami podatkowymi.
Jeśli dochód podatnika w danym roku przekroczy wartość progu, wówczas nadwyżka dochodu ponad wartością progu podlega opodatkowaniu na podstawie wyższej stawki opodatkowania.
W przypadku podatku progresywnego mamy do czynienia z kwotą wolną od podatku, która jest odliczana od podstawy opodatkowania. Traktuje się to jako stosowanie stawki zerowej dla pierwszego progu dochodowego. Oznacza to, że jeśli podatnik nie przekroczy pierwszego progu, to nie będzie obciążony podatkiem dochodowym.

Kto może się rozliczać na podstawie podatku progresywnego?

Każdy przedsiębiorca, który zadeklarował wybór takiego modelu rozliczeniowego.

Podatek liniowy czy progresywny?
Wybór sposobu rozliczania przedsiębiorcy muszą dokonać do 20 stycznia danego roku. Podatek liniowy jest korzystny dla osób, których dochody przekroczyły kwotę 100 tys. zł. W tym przypadku stawka podatku liniowego wynosi zawsze 19% bez względu na dochód, jaki osiąga przedsiębiorca. Rozliczając się na zasadach ogólnych, według skali podatkowej trzeba pamiętać, że stawka podatku wynosi 18% lub 32% w zależności od wysokości dochodu.

Podatek liniowy jest opłacalny, gdy przedsiębiorca:

osiąga roczny dochód powyżej 100 tys. zł;
nie rozlicza się ze współmałżonkiem, ani jako rodzic samotnie wychowujący dziecko;
nie korzysta z tzw. ulgi na dzieci (ulga ta jest przeznaczona wyłącznie dla tzw. skali podatkowej);
uzyskuje dochody nie tylko z prowadzenia działalności, ale także z innych, które są rozliczane według skali podatkowej (np. umowa o pracę);
odlicza koszty uzyskania od osiągniętego przychodu, gdyż wtedy zmniejsza się podstawa opodatkowania, a co za tym idzie, podatek jest niższy.

Najważniejsze plusy i minusy podatku liniowego oraz progresywnego przedstawia poniższa grafika.

Podatek progresywny a kwota wolna od podatku

W tym roku wybór formy opodatkowania był szczególnie trudny, gdyż wprowadzona została wyższa kwota wolna od podatku. Przedsiębiorcy, którzy zadeklarowali rozliczanie się na zasadach ogólnych (tzw. progresywny podatek dochodowy), będą zwolnieni z opodatkowania dochodów, jeśli ich wysokość okaże się niższa niż kwota wolna od podatku! Przychody, których wysokość nie przekroczy kwot odgórnie ustalonego progu, będą opodatkowane stawką 18%. Podatnik może dokonać odliczeń zarówno od dochodu, jak i od podatku. Każdy przedsiębiorca, który rozlicza się na podstawie podatku liniowego, musi złożyć do urzędu zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu lub straty do 30 kwietnia następnego roku podatkowego na formularzu PIT-36L.

Trudny wybór przedsiębiorców

Decyzję o wyborze metody rozliczeń najlepiej uzależnić od indywidualnej sytuacji, w jakiej znajduje się przedsiębiorca. Warto wziąć pod uwagę swoją sytuację rodzinną oraz wysokość osiąganych dochodów. Z danych dotyczących rozliczeń za 2015 roku podanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że ponad 502 tys. osób rozliczyło się w naszym kraju podatkiem liniowym, a ponad 2 mln 944 tys. podatników wypełniło deklarację PIT 36, czyli rozliczyło się w oparciu o podatek progresywny. Sprawdź także, czy masz prawo do tego, by rozliczać się według preferowanej formy opodatkowania. Każdy przypadek jest inny, dlatego wszelkie wątpliwości najlepiej rozwiać konsultując się ze specjalistami świadczącemu usługi z zakresu doradztwa podatkowego.