Gospodarka o obiegu zamkniętym stanowi fundamentalną alternatywę dla wciąż dominującego liniowego modelu gospodarczego „weź, wyprodukuj, zużyj, wyrzuć”. Ten model liniowy opiera się na założeniu, że zasoby naturalne są dostępne, obfite, łatwe do pozyskania i tanie w utylizacji. Jednak model liniowy nie jest zrównoważony, ponieważ świat zmierza w kierunku (a w niektórych przypadkach przekracza) granice planet.

Gospodarka o obiegu zamkniętym ma charakter naprawczy i ma na celu utrzymanie użyteczności produktów, komponentów i materiałów tak długo, jak to możliwe, przy jednoczesnym zachowaniu ich wartości. W ten sposób minimalizuje zapotrzebowanie na nowe surowce pierwotne i energię, jednocześnie zmniejszając presję na środowisko związaną z wydobyciem zasobów, emisjami i gospodarowaniem odpadami. Wykracza to poza zwykłe marnotrawstwo i wymaga wydajnego i zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi przez cały ich cykl życia.

Istnieje duży potencjał, aby zarządzanie odpadami budowlanymi było prawdziwie cyrkularne. Jest to zgodne z celami planu działania dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym. Interwencje inspirowane gospodarką o obiegu zamkniętym koncentrują się nie tylko na ilościowym zwiększeniu recyklingu, ale także na aspektach takich jak:

• utrzymywanie materiałów w gospodarce tak długo, jak to możliwe
• utrzymanie ich wewnętrznej wartości / jakości na jak najwyższym poziomie
• redukcja substancji niebezpiecznych w produktach i odpadach

Skutkowałoby to skuteczniejszym zapobieganiem marnowania – ponieważ materiały są utrzymywane w gospodarce tak długo, jak to możliwe) i ograniczeniem (mniej cyrkulacyjnego) odzysku materiałów niskiej jakości.

Bariery w poprawie obiegu zamkniętego

Analiza tego tematu pokazuje, że wiele z nich ma wspólne bariery uniemożliwiające ich realizację. Nowe działania polityczne byłyby skuteczniejsze, gdyby uwzględniano te bariery. Usunięcie tych barier miałoby również bezpośredni wpływ na realizację celów polityki w zakresie odpadów oraz na przyjęcie przez sektor myślenia o gospodarce o obiegu zamkniętym, gdzie wywóz gruzu Warszawa nabiera większego znaczenia.

Uwagi dla decydentów

Decydenci mogą skorzystać z szeregu interwencji w celu ułatwienia podejmowania działań w ramach gospodarki o obiegu zamkniętym, które poprawią zarządzanie odpadami zgodnie z tymi zasadami. Poniżej przedstawiono przykłady ogólnych opcji, które można dalej określić jako solidne instrumenty polityki.

Materiały wtórne muszą być konkurencyjne cenowo, np. stosując instrumenty takie jak zielone podatki. Muszą też zostać zajęte przez w pełni funkcjonujące rynki, wspierane środkami takimi jak zielone zamówienia publiczne, aby stworzyć na nie popyt. Standaryzacja surowców wtórnych powinna się odbywać nie na szczeblu UE, ale głównie na szczeblu krajowym, co pomogłoby złagodzić brak wiarygodności tych materiałów. Komunikacja między zainteresowanymi stronami oraz wymiana i przechowywanie informacji powinny ułatwiać selektywne wyburzanie, renowację i modernizację.