Obfitość gumy w historii świata – czy zawsze tak było?
Historia gumy zaczyna się od Olmeków, rdzennej kultury Mezoameryki, którzy zabrali lateks, który znaleźli z rodzimych drzew, ugotowali go i wykorzystali w grze w piłkę podobną do dzisiejszych meczów koszykówki i piłki nożnej – było to pierwsze udokumentowane użycie gumy. Od tego czasu guma jest wykorzystywana w wielu gałęziach przemysłu do jeszcze większej liczby zastosowań, jakie tylko uszczelki producent może wymyślić.
Ponieważ zarówno naturalne, jak i sztuczne kauczuki są łatwo dostępne, podaż kauczuku na całym świecie jest obfita – ale nie zawsze tak było. Kiedy kauczuk naturalny nie był dostępny w pierwszej połowie XX wieku, narody potrzebowały źródła kauczuku hurtem dla wielu gałęzi przemysłu, które wykorzystywały ten materiał, zwłaszcza do produkcji opon i części pojazdów wojskowych, które były wówczas produkowane. W ten sposób pojawiły się sztuczne elastomery, które od dziesięcioleci zdominowały rynek gumy i wygląda na to, że będą to robić przez kolejne dziesięciolecia. W tym czasie powstały firmy, takie jak Firestone i Goodyear.
Guma – jak to się zaczęło?
Drzewo, z którego Olmekowie zbierali lateks niezbędny do wykonania ich kulek, nazywa się Hevea brasiliensis i pierwotnie znaleziono je tylko w Ameryce Południowej, na obszarach w pobliżu tropików. Obszary te, na obu półkulach planety, są czasami nazywane „pasem gumowym”. Odkryto, że kiedy drzewo zostało „zranione” (co oznacza, że zostało nacięte lub rozcięte), wydzielało wilgotny materiał, aby się zagoić. Wydzielanym przez nią materiałem był lateks, który został użyty do produkcji piłki i był pierwszym źródłem zaopatrzenia w kauczuk naturalny. Podczas gdy Olmekowie po prostu go gotowali, istnieje wiele bardziej skomplikowanych procesów związanych z wytwarzaniem gumy hurtem, która może być wykorzystywana w wielu gałęziach przemysłu do wielu funkcji.
Kauczuk naturalny pozostał unikalny w Ameryce Południowej, dopóki francuski odkrywca i geograf Charles Marie de la Condamine nie zdecydował się w 1736 roku wprowadzić próbek kauczuku do Francuskiej Królewskiej Akademii Nauk. Ukradł 70 000 nasion Hevea brasiliensis i przetransportował je do Królewskich Ogrodów Botanicznych w Kew w Anglii, aby je zasadzić. Nasiona zostały również wysłane do Sri Lanki, Malezji, Indonezji i Singapuru. Dziś te plantacje w Azji Południowo-Wschodniej odnoszą dużo większe sukcesy niż te, które znajdują się w Ameryce Południowej. Znacznie później obszary te stały się niezależne i wyzwolone spod kontroli brytyjskiej, co okazało się niefortunne w kolejnej dekadzie. Amerykańskie firmy motoryzacyjne i gumowe również próbowały swoich sił w uprawie gumy!
Podczas II wojny światowej, kiedy Wielka Brytania i alianci walczyli z Japonią i innymi członkami Osi, plantacje kauczuku w Azji Południowo-Wschodniej znajdowały się pod japońską kontrolą, dziesiątkując podaż kauczuku dla tych narodów. W rezultacie eksport kauczuku do krajów alianckich został wstrzymany, pozostawiając te kraje desperacko poszukujące alternatywy dla zaspokojenia ich zapotrzebowania na kauczuk, który wcześniej pozyskiwano z naturalnego lateksu. Tak po krótce powstał kauczuk syntetyczny, który powstaje w procesie polimeryzacji i wykorzystuje dodatki w celu uzyskania pożądanych właściwości gumy.